دزدگیر لیزری چگونه کار میکند؟ | توضیح کامل مدار
در این پروژه یک دزدگیر ساده اما کاربردی ساختهایم که با قطعشدن نور لیزر، شروع به آژیر زدن میکند. این مدار با استفاده از چند قطعه پایه شامل LDR، ترانزیستور BC547، مقاومت 1k، بیزر و یک لیزر کار میکند و برای آموزش اصول الکترونیک، مفاهیم حساسیت نوری و سوئیچینگ ترانزیستور بسیار مناسب است.
در ادامه نحوه عملکرد و تحلیل کامل مدار را میخوانید:
۱. نقش LDR در مدار — سنسور اصلی تشخیص نور
LDR یا مقاومت نوری، قطعهای است که با تغییر شدت نور، مقاومتش تغییر میکند:
در نور زیاد → مقاومت بسیار کم (چند صد اهم)
در تاریکی → مقاومت بسیار زیاد (صدها کیلو اهم)
در مدار ما، لیزر دائماً روی سطح LDR تابیده میشود. تا زمانی که نور لیزر وجود دارد، LDR مقاومت کمی دارد و ولتاژ کمی به پایه بیس ترانزیستور منتقل میشود.
۲. ترانزیستور BC547 — کلید الکترونیکی مدار
ترانزیستور BC547 در این پروژه نقش یک کلید قطع و وصل جریان را دارد.
زمانی که نور لیزر وصل است → LDR مقاومت کم دارد → ولتاژ بیس پایین است → ترانزیستور خاموش میماند → بیزر صدا نمیدهد.
زمانی که نور لیزر قطع میشود → مقاومت LDR بالا میرود → ولتاژ بیس افزایش پیدا میکند → ترانزیستور روشن میشود → بیزر فعال میشود.
به این ترتیب، ترانزیستور مانند یک آشکارساز قطع نور رفتار میکند.
۳. نقش مقاومت 1k در ایمنی پایه بیس
مقاومت 1k بین LDR و بیس BC547 قرار میگیرد تا:
از اضافهجریان واردشده به بیس جلوگیری کند
حساسیت مدار را در محدوده ایمن نگه دارد
بیس ترانزیستور را از نویز و نوسانهای ناخواسته محافظت کند
اگر این مقاومت نباشد، احتمال آسیب به ترانزیستور یا عملکرد ناپایدار مدار وجود دارد.
۴. بیزر — هشداردهنده نهایی مدار
بیزر مستقیماً در مسیر کلکتور – امیتر ترانزیستور قرار دارد.
وقتی BC547 روشن شود:
مسیر کلکتور به امیتر وصل میشود
جریان از بیزر عبور میکند
بیزر شروع به بوق زدن میکند
همهچیز به قطعووصل نور بستگی دارد. این موضوع باعث میشود مدار بسیار سریع و قابلاعتماد باشد.
۵. لیزر — نگهبان همیشه روشن
لیزر به LDR میتابد و در واقع خط امنیتی دستگاه را تشکیل میدهد.
اگر:
شخص یا جسمی از جلوی لیزر عبور کند
لیزر خاموش شود
زاویه لیزر تغییر کند
در هر صورت LDR وارد حالت تاریکی میشود و مدار هشدار فعال میشود.
۶. منبع تغذیه
این مدار با یک باتری کوچک (۳ تا ۹ ولت بسته به بیزر) کار میکند.
مصرف بسیار کم LDR و ترانزیستور باعث میشود مدار حتی با یک باتری کوچک هم مدت زیادی کار کند.
دوست داری مدارهای پیشرفتهتر و پروژههای خفن الکترونیکی بسازی؟
در دوره جامع من، شما به صورت قدمبهقدم با مدارهای حرفهای، تکنیکهای برنامهنویسی ESP32 و ساخت سیستمهای هوشمند آشنا میشوید. اگر میخوای مهارتت تو الکترونیک و اینترنت اشیا واقعی شود، حتماً این دوره را از دست نده!
